Rozpoczynając współpracę z producentem kosmetyków, na swojej drodze napotkasz wiele terminów, które z pozoru brzmią tożsamo, lecz w rzeczywistości mają zupełne inne znaczenie. Należy je dokładnie zrozumieć, aby uniknąć dezorientacji w przypadku, kiedy finalne dokumenty dla Twojego produktu pozbawione są elementów, których się spodziewasz. W celu zapewnienia, że Twoje oczekiwania zostaną spełnione, poniżej przedstawione zostały różnice w kluczowych pojęciach i dokumentacji do kosmetyku wytworzonego w ramach współpracy na zasadzie private label, którą możesz otrzymać od producenta kontraktowego.
Skład jakościowy kosmetyku (INCI)
Skład jakościowy produktu kosmetycznego stanowi dla konsumenta informację o składnikach występujących w danej recepturze. Jest to nieodłączny element oznakowania opakowania jednostkowego kosmetyku. Skład INCI tworzony jest według kolejności malejącej względem stężenia użytych substancji. Należy jednak mieć na uwadze, że składniki występujące w stężeniu mniejszym niż 1% mogą zostać wymienione w dowolnej kolejności. Pamiętajmy więc, że skład ten nie zawsze wskazuje na zależność między faktyczną zawartością procentową substancji a jej miejscem w INCI. W przypadku surowców złożonych, każdy z jego składników wymieniamy na etykiecie z osobna. Wyjątek stanowią kompozycje zapachowe, które są mieszaninami wielu (nawet kilkuset) substancji zapachowych, dlatego całą mieszaninę zapachową zastosowaną w produktach nakładanych na skórę oznacza się słowem Parfum. Z kolei w produktach kosmetycznych takich jak: pasty do zębów, płukanki czy błyszczyki, słowem Aroma określa się kompozycje aromatyczne oraz aromaty spożywcze. W składzie INCI wymieniamy alergeny zapachowe, gdy ich stężenie w produkcie gotowym jest większe niż 0,001% w przypadku produktów pozostających na skórze, lub – w przypadku produktów spłukiwanych – większe niż 0,01%.
Nazwy INCI (ang. International Nomenclature of Cosmetic Ingredients) są to nazwy składników chemicznych określane przez International Nomenclature Commiittee (INC), opublikowane w Międzynarodowym Słowniku Składników Kosmetycznych (ang. Cosmetic Ingredient Dictionary and Handbook). Nazwy INCI powstały w celu ujednolicenia nazw surowców stosowanych na etykietach kosmetyków, aby były one identyfikowalne dla konsumentów, technologów i dostawców surowców.
Gdzie należy szukać informacji o poprawności stosowanych nazw INCI?
- Cosing (ang. Cosmetic Ingredients Database) – narzędzie do wyszukiwania nazw INCI, które umożliwia sprawdzenie, czy podane na etykiecie INCI jest poprawne – nieprawidłowe nazwy INCI nie są wyświetlane. Narzędzie to umożliwia ponadto zweryfikowanie, czy status prawny danej substancji zawiera odniesienie do Załączników Rozporządzenia 1223/2009:
https://ec.europa.eu/growth/tools-databases/cosing/index.cfm?fuseaction=search.simple - Słownik wspólnych nazw składników do stosowania na etykietach produktów kosmetycznych na podstawie Decyzji Komisji (UE) 2019/701 z dnia 5 kwietnia 2019
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=OJ:L:2019:121:TOC#document1
CIEKAWOSTKA
Nazwy INCI kosmetyków wprowadzonych w krajach UE oraz USA są w większości ujednolicone, występuje jednak kilka wyjątków. FDA zezwala na umieszczanie nazw europejskich w nawiasach, stąd często widzimy je na kosmetykach dystrybuowanych międzynarodowo. Najczęściej spotykane różnice przestawiono poniżej:
Skład ilościowy kosmetyku
Skład ilościowy kosmetyku stanowi podstawę do opracowania składu jakościowego. Poza informacją o rodzajach substancji występujących w recepturze (wg INCI), zawiera również przypisane każdemu składnikowi stężenia procentowe, a często także nazwę handlową każdego surowca. Na podstawie prostego produktu jakim jest tonik do twarzy przedstawiono poniżej przykładowy skład ilościowy.
| L.P. | Nazwa INCI surowca | Nazwa handlowa surowca (nazwy przykładowe) | Stężenie procentowe [%] |
| 1. | Aqua | Woda demineralizowana | 64,45 – 64,55 |
| 2. | Sodium benzoate | Benzoesan sodu | 0,30 |
| 3. | Propanediol | 1,2-propanediol | 10,00 |
| 4. | Aloe Barbadensis Leaf Water | Hydrolat z aloesu | 20,00 |
| 5. | Hyaluronic Acid | Małocząsteczkowy kwas hialuronowy | 0,30 |
| 6. | Malus Domestica Fruit Cell Culture Extract | Komórki macierzyste jabłka | 2,00 |
| 7. | Lycium Barbarum Fruit Extract | Ekstrakt z owoców goji | 2,00 |
| 8. | Benzyl Alcohol (and) Glyceryl Laurate | Biofect BA | 0,80 |
| 9. | Malic Acid | Kwas jabłkowy | 0,05 – 0,15 |
Receptura z technologią wytwarzania
Prawidłowo napisana receptura oraz technologia produktu kosmetycznego umożliwiają dokładne jego odtworzenie z zachowaniem parametrów fizykochemicznych, takich jak: gęstość, lepkość, pH itd. Dokumenty te powinny stanowić źródło wszelkich niezbędnych informacji, potrzebnych do uzyskania produktu powtarzalnego – niezależnie od miejsca i osoby lub podmiotu wykonującego proces.
Receptura kosmetyku
Właściwie napisana receptura powinna zawierać następujące informacje:
Brak przyporządkowania dostawcy do nazwy handlowej surowca może skutkować brakiem powtarzalności partii danego kosmetyku. Niejednokrotnie surowce o tym samym INCI mogą się różnić udziałem procentowym substancji aktywnej, dodatkami, temperaturą topnienia, pochodzeniem, stopniem naturalności itd. Receptura kosmetyczna toniku do twarzy, którego skład ilościowy przedstawiono powyżej, kształtuje się w sposób następujący:
Receptura produktu kosmetycznego: TU NUMER RECEPTURY
TU NAZWA PRODUKTU
TU DATA I PODPIS osoby sporządzającej dokument
| L.P. | Nazwa INCI surowca | Nazwa handlowa surowca (przykładowa) | Dostawca(nazwy przykładowe) | Stężenie procentowe [%] | Funkcja |
| 1. | Aqua | Woda demineralizowana | Aguapol | 64,45 – 64,55 | Faza rozpraszająca |
| 2. | Sodium benzoate | Benzoesan sodu | Konprez | 0,30 | Konserwant |
| 3. | Propanediol | 1,2-propanediol | Korneum Personal Care | 10,00 | Rozpuszczalnik, substancja aktywna |
| 4. | Aloe Barbadensis Leaf Water | Hydrolat z aloesu | CosmoActif | 20,00 | Substancja aktywna |
| 5. | Hyaluronic Acid | Małocząsteczkowy kwas hialuronowy | MCR Polska | 0,30 | Substancja aktywna |
| 6. | Malus Domestica Fruit Cell Culture Extract | Komórki macierzyste jabłka | CosmoActif | 2,00 | Substancja aktywna |
| 7. | Lycium Barbarum Fruit Extract | Ekstrakt z owoców goji | DiLuc | 2,00 | Substancja aktywna |
| 8. | Benzyl Alcohol (and) Glyceryl Laurate | Biofect BA | Konprez | 0,80 | Konserwant |
| 9. | Malic Acid | Kwas jabłkowy | Korneum Personal Care | 0,05 – 0,15 | Regulator pH |
Technologia wytwarzania
Technologia wytwarzania produktu kosmetycznego powinna zawierać szczegółowy opis warunków procesu wytwarzania w kolejności chronologicznej, czyli krok po kroku. W dokumencie tym należy dokładnie opisać następstwa procesu, z uwzględnieniem czasów trwania jego kolejnych czynności, a także parametrów pracy urządzeń, rodzaju zastosowanych urządzeń, rodzaju mieszadeł oraz temperatur w każdym punkcie procesu. Należy opisać również etapy chłodzenia oraz jego szybkość (jeżeli ma to znaczenie), a także – jeżeli jest to konieczne – określić potrzebne w procesie ciśnienie. Ważny jest także sposób dodawania składników (nad lustro lub pod lustro wody). Wszystkie te i inne szczegóły wytwarzania produktu, w zależności od jego specyfiki, umożliwiają zagwarantowanie powtarzalności każdej wyprodukowanej partii. Ponadto technologia wytwarzania powstaje w oparciu o zapisy i obserwacje technologa, które dokonywane są w czasie badań nad recepturą. Może ona zawierać istotne wskazówki, które w sposób decydujący wpływają na rezultat procesu. Dodatkowo technologia wytwarzania zawiera informacje na temat koniecznych do wykonania badań fizykochemicznych w wyznaczonych przez technologa punktach kontrolnych procesu. Analogicznie jak w przypadku receptury, technologia wytwarzania powinna zostać podpisana przez osobę sporządzającą wraz z zapisem daty sporządzenia.
Przykładowa technologia toniku do twarzy, którego recepturę określono powyżej:
- Proces należy wykonać w mieszalniku ze zbiornikiem walcowym lub stożkowo-walcowym. Wyposażenie zbiornika w płaszcz grzewczy nie jest wymagane.
- Do zbiornika mieszalnika naważyć składnik 1, następnie dodać do zbiornika mieszalnika składnik 2, włączyć mieszanie na częstotliwość obrotów mieszadła 25 Hz, czas mieszania: minimum 25 minut, do momentu uzyskania jednolitej cieczy. Należy zastosować mieszadło łopatkowe lub mieszadło typu mig-mag.
- Do zbiornika mieszalnika naważyć składniki 3-4, po dodaniu każdego składnika należy włączyć mieszanie na częstotliwość obrotów mieszadła 25 Hz, czas mieszania po dodaniu każdego składnika: 10 minut.
- Do zbiornika mieszalnika naważyć składnik 5, włączyć mieszanie na częstotliwość obrotów mieszadła 30 Hz, czas mieszania: minimum 25 minut, aż do całkowitego rozpuszczenia się składnika.
- Do zbiornika mieszalnika naważyć składniki 6- 8, po dodaniu każdego składnika należy włączyć mieszanie na częstotliwość obrotów mieszadła 25 Hz, czas mieszania po dodaniu każdego składnika: 15 minut.
- Do zbiornika mieszalnika dodać minimalną ilość składnika 9 (0,05%), włączyć mieszanie na częstotliwość obrotów mieszadła 25 Hz, czas mieszania: minimum 25 minut, aż do całkowitego rozpuszczenia się składnika.
- Wykonać pomiar pH otrzymanej mieszaniny, jeżeli wynik pomiaru pH mieści się w przedziale 5,0 – 6,0 wówczas zakończyć proces.
- W przypadku kiedy wynik pomiaru pH nie mieści się w podanym zakresie, wówczas dodać kolejną porcję składnika 9 i włączyć mieszanie na parametrach określonych w punkcie 6. Czynność powtarzać aż do momentu uzyskania prawidłowego wyniku odczynu pH.
- Wylać masę do uprzednio zdezynfekowanej beczki do przechowywania mas kosmetycznych.
Przykładowe mieszadła stosowane w procesach wytwarzania kosmetyków.
| Rodzaj mieszadła | Opis |
| Łopatkowe | Mieszadło o prostej budowie wytwarzające cyrkulację obwodową Do mieszania cieczy i żeli niskopiennych. |
| Ramowe (kotwicowe) | Wolnoobrotowe mieszadło stosowane do cieczy o wysokiej lepkości Może być dodatkowo wyposażone w poprzeczki w celu zintensyfikowania mieszania, |
| Tarczowe | Mieszadło stosowane przy łączeniu cząstek stałych z lepkimi cieczami Służy też do rozdrabniania cząstek włóknistych |
| MIG MAG | Mieszadło umożliwiające mieszanie zawiesin i emulsji bez ich nadmiernego zapowietrzania |
| Śmigłowe | Szybkoobrotowe mieszadło stosowane do produkcji zawiesin Możliwa jest modyfikacja śmigieł poprzez wyposażenie ich w otwory bądź krawędzie ząbkowane |
| Homogenizujące | Mieszadło służące do produkcji mas o wysokim stopniu homogenności Umożliwia rozdrobnienie cząstek stałych i włóknistych |
| Turbinowe | Mieszadło stosowane do rozdrabniania ciężko zwilżalnych proszków w cieczach |
| Planetarno-ślimakowe | Mieszadło służące do mieszania proszków |
Podsumowanie
Zgodnie z zapisami prawnymi, dossier kosmetyku powinno zawierać skład jakościowy oraz ilościowy produktu – jest to dokumentacja, którą otrzymasz od nas bezpłatnie. Z kolei receptura oraz technologia wytwarzania stanowią dodatkowe, płatne informacje. Niewątpliwie jednak są to dokumenty o tyle cenne, że stanową pełne źródło wiedzy na temat tego, jak wytwarzać kolejne powtarzalne partie produktu o niezmienionych właściwościach. Nawiązując współpracę z producentem warto również zweryfikować, co dokładnie kryje się pod kosztami dokumentacji. Dowiedz się, czy słowo „receptura” nie stanowi skrótu myślowego oznaczającego skład jakościowy oraz ilościowy Twojego kosmetyku. Wnikliwe podejście do tej kwestii da Ci świadomość, że dokumentacja Twojego produktu będzie zawierała wszystko to, czego oczekujesz.
Katarzyna Uzdrowska
Mgr inż. Technologii Chemicznej w dyscyplinie Inżynieria Chemiczna (Politechnika Gdańska, Politechnika Poznańska)
Główny Technolog w IOC Sp. z o.o.
Trycholog, uczestnik wielu kursów i warsztatów dot. projektowania receptur, a także studiów podyplomowych z zakresu Technologii Produkcji Kosmetyków (WSIIZ)
