Produkty kosmetyczne, tak jak wszystko, co trafia na rynek, muszą zostać wcześniej przebadane. Najczęściej bada się je, wykorzystując metody instrumentalne, chemiczne, fizyczne i mikrobiologiczne. Jednak dla konsumenta nie mają one takiego znaczenia, jak badanie pod kątem cech sensorycznych. Ocena cech produktu kosmetycznego przy pomocy zmysłów jest podstawą do określenia wrażeń, jakie powstają po ich zastosowaniu, budują postrzeganie jakości danego produktu i bardzo często decydują o tym, czy konsument go zaakceptuje i zdecyduje się na zakup.
Jakie cechy powinien posiadać idealny produkt kosmetyczny?
Dla konsumentów znaczenie ma praktycznie wszystko. Kosmetyk, po który sięgamy, powinien znajdować się w atrakcyjnym pudełeczku, które równocześnie będzie poręczne i wygodne w użytku. Jednak przede wszystkim postać produktu ma największe znaczenie. Z pewnością nie sięgniesz po produkt, który wygląda nieestetycznie, rozwarstwia się, ma nieciekawy kolor czy po prostu brzydko pachnie. Wszystkie te cechy nazywamy cechami organoleptycznymi – zmysły pozwalają nam je ocenić.
Aby kosmetyk spełniał rosnące z roku na rok wymagania konsumentów, musi przejść długą drogę. W pierwszej kolejności powinien uzyskać dobrą opinię podczas badań sensorycznych, aby móc sprostać oczekiwaniom użytkowym.
Analiza sensoryczna w procesie powstawania kosmetyku
Analiza sensoryczna to ocena jakości dokonywana za pomocą jednego lub kilku zmysłów (np. wzroku, dotyku, węchu, smaku), z zastosowaniem odpowiednich metod i warunków zapewniających dokładność i prawidłowość wyników, wyrażana przez osoby o uprzednio sprawdzonej wrażliwości sensorycznej. Musi być wykonywana przez zespól ludzi, składającego się z co najmniej dwóch osób.
Z założenia kosmetyki aplikujemy na skórę, włosy i paznokcie. Podczas nakładania kosmetyku w pierwszej kolejności mamy do czynienia z jego opakowaniem zewnętrznym. Najlepiej, jeżeli jest ono wygodne w użytku i poręczne. Na przykład, pojemnik z szamponem czy odżywką powinien być lekki i równocześnie miękki, aby łatwiej było nałożyć produkt na włosy.
Po otwarciu kosmetyku kolejnym elementem sensoryki, jaki oceniają konsumenci jest jego zapach.
Podczas rozsmarowywania na skórze kremu badamy kolejne doznania z tym związane: czy produkt nie jest lepki, czy dobrze się rozsmarowuje, czy dobrze się wchłania itp.
Ocena sensoryczna odgrywa bardzo ważną rolę w przemyśle kosmetycznym. Warunkuje utrzymanie produkcji na właściwym poziomie i jest czynnikiem stałej poprawy jej jakości. Pozwala kontrolować jakość kosmetyku na każdym etapie produkcji.
Analiza sensoryczna przyjmuje, że narzędziem lub aparatem pomiarowym jest zespół ludzi wybranych i przygotowanych według ustalonych kryteriów, a następnie systematycznie kontrolowanych w celu zapewnia poprawności uzyskanych za jego pośrednictwem wyników.
Badania sensoryczne i kontrola jakości
Badania sensoryczne mogą być wykorzystywane m.in. przy kontroli jakości, opracowywaniu nowych produktów, modyfikowaniu kosmetyków już wprowadzonych do obiegu oraz dokonywaniu wyboru dostawcy na podstawie jakości sensorycznej proponowanych przez niego produktów.
Metoda ta pozwala odpowiedzieć na pytanie, od jakiego momentu jakość ulega zmianie. Właściwie przeprowadzona analiza sensoryczna pozwala na podniesienie konkurencyjności wyrobów przez zwiększenie atrakcyjności produktu, jak również pomaga dystrybutorom na wybranie najlepszego produktu z grupy oferowanych.
Jakie cechy produktów kosmetycznych są badane?
Parametry podlegające ocenie sensorycznej podczas badania preparatów kosmetycznych przedstawiono i zdefiniowano w tabeli zestawionej niżej.
| Lp. | Cecha | Definicja | Sposób wykonania badania |
| 1. | Efekt poduszki | Ilość emulsji odczuwana pomiędzy palcami podczas pocierania ich o siebie. Efekt tym silniejszy im więcej emulsji odczuwa się między palcami. | 0,5cm3 produktu umieścić między kciukiem a palcem wskazującym, określić wyczuwaną ilość emulsji. |
| 2. | Konsystencja | Jest wynikiem gęstości i spójności emulsji. | Zanurzyć swobodnie palec w emulsji pod kątem 45-60 stopni i szybko wyciągnąć. Zwrócić uwagę na opór kremu podczas zanurzania palca oraz kontakt z kremem podczas wyciągania go. |
| 3. | Przyczepność | Możliwość nabrania preparatu na opuszek palca. Emulsję o dobrej przyczepności łatwo nabrać z naczynia palcem. | Z naczynia swobodnie pobrać emulsję na opuszek palce. Dobra przyczepność charakteryzuje emulsję, która łatwo się nabiera, na opuszku tworzy charakterystyczny stożek, nie spływa i nie rozlewa się. |
| 4. | Rozprowadzanie | Łatwość rozprowadzania produktu na skórze | 0,5cm3 emulsji nanieść na oczyszczoną skórę przedramienia, rozprowadzić palcami. W trakcie rozprowadzania oceniać opór jaki emulsja stawia podczas aplikacji. |
| 5. | Kleistość | Stopień pozostawiania na skórze lepkiej, kleistej warstwy po aplikacji. | 0,5cm3 emulsji nanieść na oczyszczoną skórę przedramienia, rozprowadzić palcami. Po chwili lekko przycisnąć dłoń do posmarowanego miejsca sprawdzając, czy się klei. |
| 6. | Tłustość i natłuszczenie | Stopień pozostawienia na skórze tłustej warstwy bezpośrednio i po upływie ½ godziny po aplikacji. | 0,5cm3 emulsji nanieść na oczyszczoną skórę przedramienia, rozprowadzić palcami. Po chwili lekko przycisnąć dłoń do posmarowanego miejsca sprawdzając, czy pozostał tłusty film. Sprawdzenie powtórzyć po ½ godziny. |
| 7. | Wchłanianie | Szybkość wchłaniania się emulsji w warstwę zewnętrzną naskórka | 0,5cm3 emulsji nanieść na oczyszczoną skórę przedramienia, rozprowadzić palcami. Ocenić po jakim czasie preparat wniknął w naskórek. |
